Nhất là trong lần bầu cử này còn có yếu tố Mueller. Ông đúc kết điều tra,
tuyên bố TT Trump vi phạm vài tội tầy trời hay vô tội sẽ có ảnh hưởng rất lớn
trong cuộc bầu, mặc dù TT Trump không có trong danh sách bầu bán nào.
Kinh nghiệm lịch sử bầu bán Mỹ, những kỳ bầu giữa mùa thường đưa đến thắng
lợi cho đảng đối lập với tổng thống. Trên phương diện tâm lý cũng dễ hiểu. Những
người thỏa mãn với tổng thống thường ngồi nhà, không đi bầu, trong khi những
người bất mãn, bực mình với tổng thống thì hăng hái đi bầu để phá tổng thống. Đối
lập thắng nhiều hay ít tùy hậu thuẫn hay chống đối tổng thống mạnh hay yếu.
Kỳ bầu năm nay, theo kinh nghiệm lịch
sử, ai cũng nghĩ DC sẽ thắng, chiếm được đa số tại Hạ Viện vì chỉ cần thắng
thêm 24 ghế, tương đối dễ. Nhưng chưa đủ khả năng chiếm Thượng Viện. Trái lại,
CH có thể thắng thêm ít ra 2-3 ghế nữa
tại Thượng Viện. Đó là suy luận bình thường.
Tuy nhiên, năm nay, không kể công tố
Mueller, còn có một yếu tố đặc biệt có thể thay đổi cuộc diện, chưa chắc DC sẽ
chiếm được đa số tại Hạ Viện. Đó là TT Trump, một tổng thống gây tranh cãi như
chưa bao giờ thấy trong lịch sử Mỹ.
Ông Trump là người có sức thu hút lạ
lùng vô tiền mà chắc cũng khoán hậu luôn. Khi nghe đến tên ‘Trump’, không ai có
thể lửng lơ con cá vàng được. Hoặc là nhẩy dựng lên xỉa tay mạt xát, hoặc là nhẩy
nhổm lên tung hô ngất trời. Từ đó, nhiều chuyên gia dự đoán cuộc bầu tới, sẽ có
nhiều cử tri đi bầu hơn những lần trước. Bên chống, bên bênh, bên nào đi bầu
nhiều hơn, bên đó ăn tiền. Đây là câu hỏi không ai đoán trước được. Cũng như kỳ
bầu tổng thống vừa qua, tất cả mọi người đều ngã ngửa trước chiến thắng bất ngờ
của ông Trump.
TT Trump có cách hành xử không giống
bất cứ tổng thống nào khác.
Đặc điểm lạ nhất của ông là thích
đánh nhau với truyền thông. Tất cả các tổng thống khác đều lo khúm núm nịnh
truyền thông, nhưng TT Trump và truyền thông thì coi nhau như kẻ thù. TT Trump
hăm hở, không bỏ lỡ cơ hội sỉ vả TTDC, làm như muốn khiêu khích cho chúng đánh
ông mạnh hơn nữa. Chẳng những vậy, ông còn qua mặt truyền thông, một năm rưỡi
mà chỉ họp báo đúng một lần, nói chuyện thẳng với dân chúng qua các tuýt ‘ruột
ngựa’, nghĩ sao viết vậy, chẳng rào đón, chẳng nể nang ai. Mỗi ngày vài chục
cái tuýt, có khi giữa đêm 2-3 giờ sáng cũng tuýt.
Ông Trump là đại tỷ phú nhưng lại
khinh miệt giới tài phiệt, và lại được giới lao động ủng hộ mạnh. Ông không để
ý đến chính trị cũng như chẳng có một ly kinh nghiệm chính trị, nhưng muốn dùng
chính trị để đổi đời, vào Tòa Bạch Ốc ngay, hạ cả lô chính trị gia chuyên nghiệp
từ thống đốc, thượng nghị sĩ, dân biểu, đến Hillary, dễ như trở bàn tay. Nhưng
lại vẫn bị đám thua cuộc này chê là… ngu dốt?!
Một đặc điểm nữa là cách ông làm việc
có tính thực dụng không khác gì giao dịch kinh doanh. Hét giá cho to, rồi điều
đình, de lui, tiến tới, rồi thỏa thuận. TTDC mù tịt, chẳng đoán được tổng thống
đang làm gì, bực mình sỉ vả ông bất nhất làm mất uy tín nước Mỹ. Làm như thể
TTDC nhục mạ tổng thống thì uy tín của Mỹ trên thế giới mới tăng vậy. Ông Trump
coi như pha.
Những người thù ghét TT Trump tố
ông đủ tội, kể cả những tội phóng đại và những tội mà các tổng thống khác làm
thì không sao. Ông bị tố lem nhem gái gú (so với Clinton, Kennedy thì sao?), vô
tài bất tướng (so với Carter?), vua nói láo (so với Obama?), ăn nói hàm hồ, bị
bệnh tâm thần, kỳ thị tất cả những ai không phải da trắng,… Những người ủng hộ
ông thì thích tính nói thẳng, quyết định mau chóng không lươn lẹo, dám nói dám
làm, không vuốt đuôi ai hết, có viễn kiến lớn chứ không thuộc loại phải điều
nghiên chi tiết hành chánh hay cân nhắc hậu quả chính trị cả nửa ngày trước khi
uống một ly nước.
TT Trump, trên phương diện cá nhân
có thể bị rất nhiều người thù
ghét đến xương tủy, nhưng trên phương diện thành quả, lại là một tổng thống có
thể nói thành công nhất trong lịch sử cận đại. [Muốn biết rõ hơn, xin đọc 2 bài báo Mỹ đầu tiên trong trang ‘Báo Mỹ’ trên
Diễn Đàn tuần này]
TTDC hiện nay tràn ngập tin nóng bỏng về cô đào đóng phim sex. Vừa muốn câu
người coi để lấy quảng cáo, vừa có dịp bôi bác TT Trump. Sex là loại tin hấp dẫn
nhiều người coi vì hiếu kỳ hay vì tính tiêu khiển, nhưng không phải là loại tin
quyết định lá phiếu. Tin quyết định lá phiếu là những tin liên quan trực tiếp đến
đời sống cụ thể của họ: công ăn việc làm, túi tiền, thuế má, và an toàn. Mà
khổ cho khối đối lập DC, đây lại là những địa hạt mà TT Trump thành công nhất.
Túi tiền: luật thuế mới tuy rất ít người thấy ảnh hưởng cụ
thể cho đến khi phải khai thuế sang đầu năm tới, nhưng đã được hiểu rõ hơn
trong đám khói hỏa mù do phe cấp tiến tung ra. Khi mới ra, chỉ có một phần tư
dân ủng hộ, bây giờ đã lên tới hơn một nửa.
Nhiều người bỏ tiền vào túi nhưng
miệng vẫn lẩm bẩm “nó giảm thuế cho tao có vài trăm nhưng giảm cho mấy thằng
triệu phú cả triệu”. Thế mới nói con người lòng tham vô đáy, được bao nhiêu
cũng không đủ, vẫn càu nhàu khiếu nại. Các cụ đó quên mất sau khi trừ, nhiều cụ
chẳng còn đóng xu thuế nào, hay chỉ đóng vài trăm, vài ngàn là nhiều, trong khi
các tay triệu phú sau khi trừ rồi, vẫn đóng bạc triệu để các cụ được tiền trợ cấp.
Lý tưởng của các cụ là không đóng
xu thuế nào, nằm dài ở nhà nướng BBQ ăn nhậu với con cháu, nhưng lại được trợ cấp
đủ kiểu, con cháu ăn ba đời vẫn chưa hết. Các cụ cũng quên là trừ thuế cho các
cụ thì các cụ cũng chỉ có tiền ra chợ mua vài chai bia và vài miếng thịt về ăn
mừng là hết, trong khi trừ thuế cho các đại gia thì họ có cơ hội mở hãng xưởng,
cấp việc làm cho các cụ, không tốt hơn sao? Trừ phi các cụ bực mình vì có công
ăn việc làm nghĩa là bắt các cụ phải đi làm?
Bà Nancy Pelosi, lãnh tụ khối thiểu
số DC tại Hạ Viện hứa sẽ thu hồi luật thuế của TT Trump, tức là tăng thuế lại
cho tất cả mọi người. Đảng DC đi vận động tranh cử với chương trình tăng thuế
chính là ước mơ lớn nhất của CH vì đảm đảm sẽ giúp CH đại thắng.
Công ăn việc làm: tin mới nhất, tỷ lệ thất nghiệp đã xuống tới
3,9%, thấp nhất từ gần hai thập niên
qua. Có gì cần bàn thêm?
Có một chuyên gia kinh tế rất ‘vĩ đại’ của khối cấp tiến, Paul Krugman, giải
Nobel kinh tế chứ không phải chơi. Trong thời tranh cử, ông điều nghiên chương
trình kinh tế của Trump và phán “nếu tay này đắc cử và thi hành những biện pháp
kinh tế của hắn, xóa bỏ chính sách của TT Obama, rút khỏi TPP, giảm thuế lợi tức
cá nhân cũng như giảm thuế lợi nhuận kinh doanh, thu hồi cả ngàn luật lệ kinh
doanh đang điều hành guồng máy kinh tế, mở chiến tranh mậu dịch với Trung Cộng
và cả thế giới, nếu Trump làm những chuyện này thì kinh tế sẽ đi vào suy thoái
rất nhanh, lạm phát và thất nghiệp tràn lan, thị trường chứng khoán sẽ xụp đổ
trong vài tuần đầu”. Ông ta còn tiên đoán nhiều chuyện kinh hoàng lắm.
Ông Trump đắc cử thật, và chỉ trong chưa tới một năm rưỡi, xóa phần lớn
chính sách của TT Obama, làm tất cả những gì ông Krugman mô tả ở trên. Kết quả?
Chẳng ai thấy kinh tế suy thoái, thất nghiệp gia tăng, lạm phát phi mã, hay chứng
khoán suy xụp. Trái lại hết. Dân Mỹ nói chung chưa bao giờ lạc quan như bây giờ.
TT Trump làm ngược lại tất cả những gì TT Obama đã làm. Ấy vậy mà vẫn có
vài cụ phán “tất cả đều là thành quả nhờ Trump sáng suốt tiếp tục thi hành
chính sách kinh tế tuyệt vời của Obama”. Cái này gọi là nói trong tinh thần phe
phái mù quáng mà chẳng biết mình nói gì, đáng dạy bảo lại cho khôn ra hơn là đáng
trách.
Có cụ dẫn chứng bằng hai con số của thị trường chứng khoán: khi Obama tuyên
thệ, Dow Jones là 6.400 điểm; khi Trump tuyên thệ, Dow Jones là 19.700. Trong 8
năm Obama, tăng 12.300. Quá tài giỏi? Có thể, nhưng thua xa Trump! Từ ngày TT
Trump đắc cử đến nay, DJ tăng 7.000 điểm, tức là trong 18 tháng của
Trump, tăng gần bằng 60 tháng của
Obama.
Dĩ nhiên đây là cách diễn giải đơn
giản, không phân tích kỹ tất cả các yếu tố, nhưng đó là cách tính theo cái nhìn
thô thiển, ngây ngô của các cụ tỵ nạn, mà các cụ gọi là “những con số biết
nói”. Nhìn vào những con số trên, những con số biết nói này rõ ràng … ‘nói lớn
hơn’ dưới thời Trump nhưng các cụ lại không nghe thấy.
Chỉ số Dow Jones phản ảnh một thực
trạng lớn hơn: đó là thành công kinh tế của TT Trump. Theo trang mạng không đảng
phái Real Clear Politics, đây chính là cái nhức răng lớn nhất của đảng DC: nói
gì về chuyện kinh tế khi tất cả các chỉ dấu đều có vẻ có lợi cho TT Trump, từ tỷ
lệ thất nghiệp thấp ở mức kỷ lục cho đến tăng trưởng kinh tế vẫn đều đặn, từ
thuế lợi tức được giảm đến các công ty mang tiền từ ngoài nước về đầu tư tại Mỹ,
từ việc tăng thuế quan trên hàng TC đến việc TC chịu thua, đề nghị mua thêm 200
tỷ hàng Mỹ,... Đưa ra chương
trình gì bây giờ? Ta thử nhìn qua vài lãnh vực khác.
Bảo hiểm y tế: Ưu tiên số một của TT Trump là thu hồi
Obamacare, nhưng ông đã thất bại, không thực hiện được hoàn toàn, nhưng lại thu
hồi được phần chính, là phần ép buộc tất cả mọi người phải mua bảo hiểm y tế nếu
không sẽ bị đóng thuế phạt. Đây là điều thiên hạ bất mãn nhất. Điều lệ cấm
không cho các hãng bảo hiểm không được từ chối bảo hiểm chưa thu hồi được,
nhưng đây lại là điều lệ ai cũng muốn giữ, kể cả TT Trump. Do đó, nói chung,
thu hồi điều lệ bắt buộc phải mua bảo hiểm đã là một thành công quá đủ của TT
Trump.
An toàn cá nhân: Điều mọi người đều thấy rõ, từ ngày ông
Trump nhậm chức, chưa có một vụ khủng bố tấn công nào. Đã vậy, ông đưa ra kế hoạch
kiểm soát chặt chẽ việc nhận di dân hay tỵ nạn từ Trung Đông, là ổ của khủng bố
Hồi giáo quá khích. Sắc lệnh ban hành nhưng chưa được áp dụng trọn vẹn vì bị
các quan tòa cấp tiến ngăn chặn, thưa kiện, và Tối Cao Pháp Viện chưa có quyết
định tối hậu cho đến giữa tháng Sáu sớm nhất. Tuy nhiên, theo các chuyên gia,
có nhiều triển vọng TCPV sẽ đồng ý với TT Trump.
Nhìn ra ngoài nước Mỹ, cả thế giới
đang hồi hộp theo dõi diễn tiến quan hệ Mỹ - Bắc Hàn. Vì cả hai ông Trump và
Kim đều là những người quyết định khó đoán trước nên chẳng ai đoán được cuộc
đàm phán sắp tới của đôi bên có thành sự thật không, sẽ đi đến đâu. Chỉ biết có
tin không vui cho đảng DC: gần 80% dân Mỹ ủng hộ việc TT Trump đàm phán với
Cậu Ấm Ủn. Nếu đàm phán đưa đến một hiệp ước hòa bình lâu dài tại Hàn Quốc, đảng
DC sẽ loay hoay không biết phải làm gì.
Vì bí đường trên vấn đề chính sách, nên phe đối lập và TTDC đành phải chúi
mũi đánh những chuyện cá nhân, khua gõ ầm ĩ chuyện TT Trump ngủ với ai cách đây
mấy chục năm, trả bao nhiêu tiền,... Chuyện lăng nhăng chẳng liên quan xa gần
gì cuộc sống của người dân. Thời TT Clinton dính vào chuyện cô Monica, đảng DC
và TTDC nhún vai “chỉ là chuyện sex cá nhân vớ vẩn”. Nhưng bây giờ thì cũng cái
đảng DC và TTDC đó lại rầm rộ la hoảng chuyện cô đào đóng phim sex, cho dù đó
là chuyện của cả chục năm trước chứ không phải chuyện xẩy ra trong Phòng Bầu Dục
như thời Clinton.
Nôm na ra, thiên hạ có nhiều dị nghị với cá nhân TT Trump, nhưng ủng hộ mạnh
những chính sách của ông. Ngay cả việc chống đối cá nhân cũng đang biến chuyển
có lợi. Tin lạ và… rất buồn cho các cụ: tỷ lệ hậu thuẫn của TT Trump hiện
nay hơn xa tỷ lệ của TT Obama cùng thời kỳ này năm 2010. Cuộc bầu giữa mùa năm
đó, DC mất 63 ghế, thất bại lớn nhất
của đảng cầm quyền trong hơn 60 năm vì dân Mỹ chống Obamacare. Ta chờ xem CH
năm nay ra sao.
Tình trạng hiện nay của đảng DC là một bức tranh khá phức tạp.
Không ít người thù ghét Trump thật, nhưng như thượng nghị sĩ Schumer, lãnh
tụ khối DC tại Thượng Viện đã nói, chống Trump không phải là một chương trình
tranh cử. Danh hài Jimmy Kimmel, chuyên gia mang Trump ra làm trò cười, đã cho
biết anh ta sẽ chấm dứt kiểu hài này vì theo thăm dò của chính anh ta, khán giả
TV nói riêng và dân Mỹ nói chung có vẻ đã nhàm chán với những tấn công liên tục
và quá đáng chống Trump của TTDC và Hồ Ly Vọng từ gần hai năm nay. Thậm chí, tạo
phản ứng ngược luôn.
Ông Levi Sanders, con của cụ xã nghĩa Bernie Sanders, đang ra tranh cử dân
biểu, đã nhận định “đảng DC sai lầm lớn khi miệt thị Trump, không nhìn nhận những
thành quả của ông, và nhất là khinh bỉ khối cử tri của Trump”. Theo Washington
Post, khối cử tri của TT Trump cảm thấy bị khinh thường, xúc phạm vì TTDC và khối
cấp tiến trịch thượng, chê họ là ngu dốt, kỳ thị, khiến họ càng ủng hộ Trump mạnh
hơn. Cựu thị trưởng San Francisco, ông da đen Willie Brown, kêu gọi đảng DC nếu
muốn tránh đại họa trong kỳ bầu tới, cần chấm dứt việc đánh Trump đến độ vô lý
hiện nay.
Lôi chuyện đàn hặc ra? Một vài dân biểu DC vẫn hô hào chuyện này, như bà
dân biểu Maxine Mát-Dây Waters, nhưng cấp lãnh đạo đảng DC thì trái lại, đang
lo chạy cho xa khỏi vụ đàn hặc vì họ thấy đây là chuyện quá đáng, chỉ khích động
cử tri của TT Trump đi bầu cho đông để bảo vệ TT Trump.
Đề nghị chương trình mới? Nói thì dễ nhưng làm quá khó. Đảng DC dường như
đã cạn ý, không biết đưa ra được chương trình nào mới lạ hết. Chẳng lẽ lại đưa
ra những chương trình ngược lại những gì TT Trump đang làm? Tăng Thuế? Khuyến
khích các công ty đừng mở hãng xưởng? Đừng tạo công ăn việc làm cho dân? Mở
toang cửa cho di dân tha hồ vào? Đề nghị cả nước thành vùng an toàn cho di dân lậu?
Tuyên dương băng đảng M-13 là thần tượng? Chấm dứt mọi thanh lọc cho dân tỵ nạn Trung Đông
tha hồ vào? Không nói chuyện với Bắc Hàn? Giảm thuế nhập cảng cho Trung Cộng?
Trở về thoả ước chống hâm nóng địa cầu và đóng ngay 2 tỷ đô TT Obama đã
hứa mà chưa nộp? Phục hồi lại cả ngàn luật lệ thủ tục hành chánh phiền toái cản
trở kinh doanh?
Thật ra, nói DC không có chính sách
gì không đúng hẳn. Sự thật là đã có hàng loạt
đề nghị mới, nhưng đều mang tính tạp nhạp, không có phối hợp chặt chẽ với
nhau. Đã vậy, nói chung, DC lại đang chạy qua phiá tả mạnh hơn nữa, với Cali dẫn
đầu. Cổ võ cho những chuyện như bảo hiểm và dịch vụ y tế do Nhà Nước cung cấp hết,
học phí miễn hoàn toàn cho tất cả, kể cả đại học, Nhà Nước mướn hết tất cả những
người thất nghiệp.
Hô hào chạy qua phiá tả, nhưng nhìn
lại thì trong các cuộc bầu đặc biệt gần đây, vài ông bà DC đã thắng lớn, mà lại
là những người không thiên tả gì hết. Trái lại, họ là những người ôn hòa, rất gần
với các dân cử của đảng CH, lo chạy cho xa khỏi bà Nancy Pelosi. Không còn là
anh trí thức cấp tiến cực đoan nữa, mà lý tưởng nhất là một anh –hay chị- cựu
quân nhân, người hùng từ Iraq hay Afghanistan, hay một người như ông DC Doug
Jones mới thắng cử ghế thượng nghị sĩ Alabama nhưng đã liên tục biểu quyết theo
TT Trump. Nếu đây là những dân biểu tương lai của DC thì đảng này có chiếm Hạ Viện thì cũng chẳng có hại gì
cho TT Trump. Khối dân biểu ôn hòa này dường như cũng không hồ hởi gì với việc
đàn hặc TT Trump.
Đặc biệt hơn, cuộc bầu năm nay sẽ
có nhiều phụ nữ tham gia nhất lịch sử, nhất là trong đảng DC vì cơ hội khai
thác phong trào #MeToo, chống xách
nhiễu tình dục phụ nữ, cũng như khai thác việc TT Trump bị TTDC tố ‘thiếu đạo đức’
qua quan hệ với cô đào phim sex.
Nhìn chung, tình hình hiện nay mù mịt hơn sương mù Đà Lạt. Báo phe ta
Washington Post lo ngại việc hậu thuẫn của TT Trump đang tăng và việc cử tri CH
đổ xô đi bầu trong nội bộ đảng –primaries- mấy tuần qua, và bầu toàn cho những ứng
cử viên được TT Trump ủng hộ, sẽ thay đổi cuộc diện, có thể giúp CH giữ đa số tại
Hạ Viện luôn. Một ác mộng ‘vĩ đại’ của DC!