TỰ DO CHỌN TRƯỜNG VÀ TƯƠNG LAI CON CHÁU TA.
Bài TỰ DO CHỌN TRƯỜNG VÀ TƯƠNG LAI HOA KỲ của tôi (Quý Võ) được bác VL cho quá giang DĐTC số 250 ngày 1-10-2022, mục Bài Khách. Xin chân thành cảm tạ.
Anh Minh Truong viết comment: “Trong các kỳ thi nhập học đại học như SAT, Hiệp hội Quốc gia các trường độc lập nhận xét học sinh trường tư liên tục vượt trội các bạn đồng trang lứa tại các trường TƯ trong tất cả các môn học.” Dạ thưa chắc ý của tác giả muốn so sánh giữa học sinh trường tư và HỌC SINH trường CÔNG?
Xin trả lời, tôi chỉ là người đọc một số tin mình quan tâm. Các câu tiếng Anh ghi lại là để quý vị có thể search tìm tin nguồn.
Đó là một dữ liệu của của National Association of Independent Schools (NAIS) (Hiệp hội quốc gia các trường độc lập).
On college entry tests such as the SAT, National Association of Independent Schools (NAIS) found that students in private schools consistently out-performed their public school peers in all subject areas.
NAIS cũng chẳng dại gì mà dám so sánh HỌC SINH trường tư và trường công (dễ bị chụp mũ kỳ thị và bị thưa kiện). Đơn giản, NAIS chỉ đối chiếu thành tích thi SAT trung bình mang tính khách quan của hai khối trường thôi.
Indiana high school junior becomes only student in the world to earn a perfect score on AP Calculus exam. Felix Zhang is one of 270,000 students worldwide who took the AP exam in May 2022.
Felix Zhang đọc theo Hán Việt là 张殿菲 Trương Điện Phi, một học sinh trung học lớp 11 tại trường công Penn High School tại Mishawaka, Indiana, đã trở thành người đầu tiên trên toàn thế giới đạt 108 điểm tuyệt đối kỳ thi Advanced Placement Calculus AB trong số 270 ngàn thí sinh trên khắp thế giới vào tháng 5 – 2022.
Điều này chứng tỏ yếu tố trường công hay tư không quan trọng bằng sự siêng năng của mỗi học sinh. Felix Zhang có cha dạy toán tại trường đại học nổi tiếng Notre Dame và mẹ dạy toán tại Indiana University South Bend. Đâu phải học sinh nào cũng có lợi thế đi học trường công mà còn được kèm thêm tại tư gia bởi bố mẹ đều là giáo sư toán đại học như vậy đâu.
Tuy TCPV Hoa Kỳ vào ngày 21-6-2022 ra phán quyết tiểu bang Maine không được loại trừ các trường đạo ra khỏi chương trình hỗ trợ học phí. Phán quyết này có ảnh hưởng đến 37 tiểu bang khác.
Các tiểu bang vẫn còn nhiều ngăn trở khi quyết định đối xử công bằng cho trường tư.
West Virginia Supreme Court overturns circuit court’s decision to block school choice program.
Ngày 7/10/2022 TCPV West Virginia đảo ngược phán quyết của tòa cấp dưới ngăn chặn chương trình chọn trường.
Phụ huynh gởi con đến trường tư ở West Virginia nhận được một khoản tiền $4,300 trợ cấp hàng năm từ công quỹ của tiểu bang. Chi phí này không đủ trả cho trường tư nhưng giảm bớt gánh nặng tài chánh cho mỗi gia đình có con học trường tư.
Trên toàn quốc, trong vòng hai năm 2019-2020 số học sinh trường công giảm 3% (tuy miễn phí mà một số thành phần vẫn không chịu đi học). Trong khi đó số học sinh trường tư gia tăng 1.7% trong thời gian 2020-2022 (tốn tiền mà nhiều phụ huynh vẫn muốn cho con đi học).
Mới đây vào ngày 6/10/2022 có một cuộc cách mạng chọn trường tại Arizona (Arizona's school choice revolution).
Giả sử quý vị có 3 đứa con vào tuổi đi học. Đứa đầu sẽ học thật đúng sức đúng lực tại một trường tư nếu bạn có đủ tiền trả học phí (if only you could pay for it). Đứa thứ nhì có một số nhu cầu đặc biệt nhưng chi phí điều trị quá mắc (but therapy is so expensive). Đứa con gái út thích học ở nhà và muốn đến các trường khác nhau học một số môn khác nhau nhưng chương trình học thì không rẻ chút nào (but curriculum these days isn’t cheap). Ở nơi khác thì đành bó tay nhưng ở Arizona thì khác. (Impossible? Not in Arizona).
Thống đốc Arizona thuộc đảng Cộng Hòa, Doug Ducey đã ký luật H.B. 2853 mang tính bao quát nhất trên toàn quốc, áp dụng cho 100% học sinh mà không đặt ra bất ký điều kiện nào, tùy theo lựa chọn của phụ huynh. Mỗi em có thể được nhận trung bình $7,000 một năm, nếu không dùng hết có thể để dành cho năm sau. 23,000 đơn xin mới đã được nộp trong 6 tuần qua.
Phe chống đối luật H.B. 2853 đã thất bại khi không tìm được đủ số chữ ký của cử tri để đưa luật này ra trưng cầu dân ý.
Thật là một điều cực kỳ phi lý khi người Mỹ có toàn quyền lựa chọn khi mua xe, mua nhà, chọn chỗ ở, chọn người yêu, chọn vợ chồng sau đó còn tự do ly dị, một số còn muốn có body choice khi muốn phá thai, mà người Mỹ lại không được tự do chọn trường.
Mỗi trường có một ưu điểm riêng. Không có trường nào có thể đáp ứng mọi nhu cầu khác biệt của từng học sinh cả. Trường này có đội football tốt nhất, em nào muốn chơi môn đó thì có thể vào đó. Trường kia có đội kèn đồng, đội nhạc kịch (musical), lớp song ngữ Pháp – Tây Ban Nha – Hoa ngữ - Việt ngữ (Immersion education is a system in which all academic subjects are taught in a target language such as French, Spanish, Mandarin, Vietnamese) em nào muốn học thì cứ đến đó. Nhiều phụ huynh muốn con mình được giáo dục tốt về mặt đạo thì cứ gởi con đến trường đạo.
Một số người chống đối, cho rằng không thể lấy công quỹ để đài thọ cho trường tư. Họ quên rằng công quỹ là tiền của mọi người dân đóng thuế. Chính phủ lấy thuế của mọi người để chi tiêu cho các trường công, nhưng một số người chỉ muốn gởi con vào trường tư thì lại bị thiệt thòi hay sao?
Ở bậc đại học, tất cả các trường IVY (Brown University, Columbia University, Cornell University, Dartmouth College, Harvard University, the University of Pennsylvania, Princeton University, and Yale University) đều là trường tư.
Ngoài ra Stanford, Georgetown, Notre Dame, Rice, Vanderbilt ... đều là trường tư.
Xin xem danh sách 50 trường đại học tư tốt nhất (Top 50 Best Value Colleges - Private Schools)
Nếu đại đa số các trường đại học tốt nhất của Hoa Kỳ đều là trường tư thì các trường trung học tư của Mỹ đều là môi trường học thích hợp để chuẩn bị con em chúng ta vào đại học. Vấn đề là ta có lấy lại được một phần tiền thuế đã đóng để con em mình được giáo dục tại một trường tư dưới bậc đại học theo như ý mình muốn hay không?
Quý Võ
