BÀI 35: CÁC VỤ ÁN MANAFORT VÀ COHEN

Tuần qua, TTDC đã mở tiệc liên hoan ăn mừng cái mà họ gọi là “thảm họa” cho TT Trump, sau khi hai cộng sự viên của ông bị kết tội.

Ông Paul Manafort, cựu giám đốc Ủy Ban Tranh Cử của ông Trump bị một bồi thẩm đoàn kết án 8 tội, trong khi ông Michael Cohen, cựu luật sư của ông Trump, thú nhận vi phạm 8 tội khác.

Ta thử xem lại câu chuyện.

     Mỗi lần có tin xấu là y như rằng, TTDC hý hửng loan tin với những danh từ như “worst day”, “most terrible day”, “beginning of the end”,... Các cụ tỵ nạn hý hửng thông ngôn ngay “ngày thảm họa”, “ngày đại nạn”, “ngày tàn đã điểm”,...  Nếu kẻ này nhớ không lầm thì tất cả đều đã được thấy nhan nhản trên báo Mỹ từ ngày ông Trump đọc bài diễn văn chửi di dân lậu Mễ khi ra mắt để tranh cử tổng thống mùa hè 2015, cách đây cũng ba năm hơn.

Nếu ta tin vào TTDC thì ông Trump đã đối diện với tận thế cả trăm lần. Xin liệt kê một vài thí dụ nhé:

-             Ngày ông bị khui ra đã bốc phét về chuyện ‘chụp bướm’ với một nhà báo.

-             Ba lần ông tranh luận với bà Hillary trên TV.

-             Một ngày trước ngày bầu cử khi New York Times khẳng định bà Hillary có 98% hy vọng đắc cử.

-             Ngày ông tuyên thệ nhậm chức khi nửa triệu phụ nữ xuống đồng chống.

-             Ngày tướng Michael Flynn bị ép từ chức.

-             Ngày ông sa thải giám đốc FBI Comey.

-             Ngày công tố Mueller được bổ nhiệm.

-             Ngày ông so sánh nhóm thượng tôn da trắng với nhóm Antifa.

-             Ngày ông bắt tay với Putin tại Helsinki.

-             Ngày cô Omarosa lên TV tố ông kỳ thị.

Còn nhiều lắm, nhưng xin quý vị tha lỗi diễn đàn này không đủ chỗ để liệt kê ra hết.

Tin bất lợi nào cũng được biến thành tin cực xấu. Tin xấu nào của Trump cũng được hóa phép thành tận thế, cho tới vài hôm sau lại một đại họa mới, rồi lại tận thế khác. Ba năm tận thế rồi mà vẫn chưa... tận thế. Các cụ tỵ nạn cứ kiên nhẫn chờ nhé.

Trở lại câu chuyện hai ông Manafort và Cohen, đây là hai vụ án hoàn toàn khác biệt, không liên hệ gì với nhau tuy cả hai đều dính dáng đến TT Trump.

VỤ MANAFORT

Mùa xuân 2016, ứng cử viên Donald Trump bất thình lình nổi lên như cồn, có triển vọng thắng cử trong cuộc chạy đua trong nội bộ đảng CH để ra tranh cử tổng thống. Ủy ban vận động của ông Trump lớn như thổi, cần có văn phòng tại cả mấy chục tiểu bang  và nhất là cần sự điều động và phối hợp chặt chẽ của một chuyên gia có kinh nghiệm. Ông Trump nhìn qua nhìn lại quanh mình chẳng thấy ai hết. Chung quanh toàn là các doanh gia đầy kinh nghiệm doanh thương, nhưng về chính trị, nhất là chính trị tranh cử tổng thống trên tầm mức quốc gia thì chẳng có một người nào hết.

Qua sự giới thiệu của một ‘cố vấn’, ông tìm ra được ông Paul Manafort. Ông này là chuyên gia tổ chức sinh hoạt chính trị từ hơn 30 năm nay, đã từng hợp tác với các ủy ban vận động của các ứng cử viên CH từ thời TT Reagan. Đã vậy, lại có quan hệ rất rộng rãi với giới chính khách Hoa Thịnh Đốn, CH và cả DC, cũng như các giới ngoại giao. Ông Manafort được mời tham gia với tư cách cố vấn trong Ủy Ban Vận Động Tranh Cử cho ông Trump tháng Ba, 2016. Sau một tháng, được bổ nhiệm làm giám đốc. Chỉ vỏn vẹn có hai tháng sau, tháng Sáu, sau khi ông Trump biết được ông Manafort đã từng nhận bạc triệu đô của Ukraine, ông Trump mau mắn sa thải ông Manafort ngay, bổ nhiệm ông Steve Bannon thay thế.

Đó là ‘lịch sử’ quan hệ giữa ông Manafort và ông Trump, trong khi TTDC cố gắng tô vẽ ông Manafort như là một cận thần lâu năm, đồng lõa đủ thứ tội với ông Trump. Mục đích là cài kết hai ông vào với nhau để tố một người có tội là đương nhiên người kia cũng có tội lây. Tiếng Mỹ gọi là guilty by association.

Nhắc lại chuyện xưa, TT Clinton bị dính dáng vào cả chục vụ xì-căng-đan nhưng vẫn chẳng mất chức, dù có tới hơn 40 đàn em vào tù. TT Trump còn thua xa. Chưa ai đi tù.

Ông Manafort bị công tố Mueller chụp bắt, đưa ra tòa truy tố về 18 tội. Tất cả đều là những tội liên quan đến doanh thương hay làm việc cho khối áp lực Ukraine cách đây hơn một chục năm. Cả thế giới đều nhìn thấy rõ điều mà quan tòa xử vụ ông Manafort đã nói huỵch tẹt ra: “các ông [luật sư của ông Mueller] thật ra chẳng cần biết ông Manafort đã phạm tội gì, chỉ là cố bắt được ông Manafort để ép ông ta khai báo tội của Trump thôi”. Ngay cả trong vụ xử ông Manafort, một bà trong bồi thẩm đoàn đã nhìn nhận họ thấy rõ tính toán ‘truy lùng phù thủy’ của ông Mueller, nhưng vẫn đành phải kết tội ông Manafort vì ông này có tội thật.

Bồi thẩm đoàn của phiên xử ông Paul Manafort đã tuyên án ông này phạm 8 tội, gồm có 5 tội khai gian thuế, một tội không khai trương mục ngân hàng tại ngoại quốc (Ukraine), và hai tội chuyển tiền bất hợp pháp qua ngân hàng. Một chục tội còn lại đã không đạt được sự nhất trí của bồi thẩm đoàn nên coi như không bị kết tội.

Chưa rõ chừng nào thì quan tòa mới tuyên án. Chỉ biết việc tuyên án này sẽ giúp công tố Mueller áp lực, ép ông Manafort phải hợp tác, tố Trump chuyện gì đó, hy vọng nhẹ án hơn. Ngược lại, cũng có thể ông Manafort sẽ bất hợp tác mạnh hơn để hy vọng được TT Trump ân xá. Ai biết được họ tính toán những chuyện gì trong hậu trường? TT Trump ngay sau vụ kết án này, đã công khai ca tụng ông Manafort, khiến TTDC đoán mò TT Trump có ý định ân xá cho ông Manafort.

Tội của ông Manafort khá nặng, theo các chuyên gia, có thể bị tù tổng cộng tới 80 năm nếu chống án thất bại, hay nhẹ nhất cũng hai ba chục năm. Ông Manafort năm nay 69 tuổi, tương lai bóc lịch đến chết. Dĩ nhiên là câu chuyện chưa kết thúc. Quan tòa chưa tuyên án và ông Manafort tất nhiên sẽ kháng cáo, chưa biết tới cấp nào, biết đâu sẽ lên tới Tối Cao Pháp Viện và sẽ kéo dài cả năm trời? Hay có khi TT Trump sẽ ân xá?

Vụ án Manafort có ảnh hưởng như thế nào với TT Trump? Câu trả lời là ‘zero’! Bất kể TTDC khua phèng la cỡ nào. Tội của ông Manafort có thật, đến độ ông Trump khi vừa nghe đến đã vội vã sa thải ông này ngay. Nhưng những tội đó tuyệt đối chẳng dây dưa rễ má gì đến TT Trump hay cuộc vận động tranh cử năm 2016, hay việc thông đồng với Nga là mục tiêu thực sự của cuộc điều tra của công tố Mueller.

Thế thì tại sao TT Trump có ý định ân xá? Đó là vì TT Trump là người rất coi trọng lòng trung thành của bạn bè, đồng nghiệp và cộng sự viên. Ông Manafort từ ngày bị sa thải, qua những ngày bị công tố Mueller rượt đuổi, cho đến bây giờ bị bồi thẩm đoàn kết án, đã không hề tuyên bố bất cứ một câu nào bất lợi cho TT Trump, không hợp tác gì với ông Mueller. Đó là điều TT Trump coi rất trọng. Ân xá ông Manafort cũng là một thông điệp cho tất cả những ai khác có thể bị ông Mueller rượt bắt.

VỤ COHEN

Không biết là cố tình vì thiếu lương thiện, hay vô tình vì u mê, một cụ tỵ nạn đã viết “Trump thuê luật sư Cohen để biện hộ cho ông ta”.

Trước hết, TT Trump chưa bị ai kết án bất cứ tội gì hết nên chẳng có gì để phải được biện hộ hết.

Sau đó, ông Michael Cohen đã là luật sư riêng của ông Trump từ hơn 20 năm qua, không phải mới được “thuê” để “biện hộ” cho ông Trump trong vụ công tố Mueller điều tra. Ông Cohen cũng chẳng là luật sư biện hộ bất cứ chuyện gì hết. Ông là loại luật sư cố vấn pháp luật, lo thủ tục giấy tờ cho các vụ giao dịch doanh thương của ông Trump, cũng như giúp giải quyết những tranh chấp pháp lý, đề nghị phương cách giải quyết hay đi thuê luật sư cho ông Trump. Hầu hết các đại gia Mỹ đều có loại luật sư cố vấn riêng này, không phải chỉ một luật sư mà có khi nguyên một văn phòng luật sư.

Với tư cách cố vấn pháp luật đó, ông Cohen là người biết rất rõ tất cả những giao dịch doanh thương, xã giao, chính trị, hay bất cứ gì khác của ông Trump từ mấy chục năm nay, kể cả việc trả tiền chơi gái. Đó chính là cái lý do quan trọng nhất công tố Mueller rình bắt ông Cohen.

Cái tội của ông này là ngoài việc làm cố vấn pháp luật cho ông Trump, cũng đã có rất nhiều giao dịch riêng tư với nhiều thân chủ khác. Ngoài ra, ông Cohen cũng thuộc loại ma giáo, mánh mung kiếm tiền cho mình bằng nhiều cách bất chính, đặc biệt là trốn thuế. Dù sao, những việc này cũng chẳng liên quan sơ múi gì đến ông Trump là một thân chủ như những thân chủ khác thôi. Nhưng là một thân chủ mà ông Mueller đang rình bắt.

Lấy một ví dụ dễ hiểu: quý vị có một vị bác sĩ riêng từ nhiều năm nay. Vị bác sĩ này bị bắt về tội khai gian Medicaid chẳng hạn, chuyện này chẳng liên quan gì đến quý vị hết, đúng không? Thế thì tại sao quý vị phải thắc mắc? Tại vì có người đang muốn biết quý vị có bị bệnh gì hay không và ông bác sĩ đó là người biết rõ chuyện này hơn ai hết. Thộp cổ ông bác sĩ này để bắt ông ta khai quý vị có bệnh gì hay không, đó là toàn bộ câu chuyện vụ án Cohen.

Ông Micheal Cohen bị công tố Mueller truy tố không rõ bao nhiêu tội và những tội gì. Chỉ biết ông sợ hãi đến độ điều đình và nhìn nhận đã phạm 8 tội, 6 tội trốn thuế và 2 tội vi phạm luật tài trợ bầu cử mà theo ông Cohen, ông đã làm theo chỉ thị của ông Trump. Tất cả cũng chẳng có tội nào liên quan đến chính trị, hay ‘thông đồng’ với Nga. Chấp nhận đi tù từ 3 đến 5 năm đổi lấy việc miễn tố nhiều tội khác cũng như đổi lấy việc hợp tác với công tố Mueller, ‘thành thật khai báo’ với ông Mueller tất cả những gì ông biết về ông Trump.

Việc công tố Mueller miễn tố nhiều tội lớn của ông Cohen hiển nhiên là bằng chứng cụ thể nhất ông Cohen chỉ là con mồi để ông Mueller đi bắt con tôm hùm Trump thôi. Ông Mueller cũng đã miễn tố nhiều người khác như ông chủ nhiệm báo National Enquirer, ông Giám Đốc Tài Chánh của Trump Organization,... trong cố gắng đi bắt TT Trump.

Trong hai ông Manafort và Cohen, tội của ông Manafort nặng hơn trên mặt pháp lý, có thể lãnh án tới vài chục năm tù, trong khi tội của ông Cohen nhẹ hơn, chỉ lãnh án vài năm thôi. Nhưng tội của ông Cohen có quan hệ trực tiếp đến TT Trump hơn, liên quan đến cuộc vận động tranh cử tổng thống, và đe dọa Trump nhiều hơn vì dính dáng đến chuyện ‘tiền bịp miệng’ –hush money- hai bà đào của Trump trong mùa bầu cử.

TTDC khua chiêng trống ầm ĩ đây là những tội đại hình, thậm chí có thể là tội đáng đàn hặc luôn.

Sự thật không hẳn như vậy. Chuyện trả tiền để ‘bịt miệng’ tuy nghe bá đạo nhưng chẳng có luật nào cấm hết, mặc dù TTDC tìm cách tố đây là dùng tiền vận động tranh cử bất hợp pháp. Ông Cohen trả tiền cho hai bà này, rồi ông Trump hoàn trả lại ông Cohen bằng tiền túi của mình, chẳng ai phạm tội gì hết. Nói chuyện trả tiền ăn bánh này đáng bị đàn hặc là nói chuyện bá láp. Chỉ là gây tai tiếng cho TT Trump chứ chẳng có gì là bất hợp pháp. 

Trong vụ án Cohen này, cái nguy cơ lớn đối với ông Trump không phải là những tội hiện hữu của ông Cohen hay vụ trả tiền ‘bịt miệng’, mà là những chuyện gì khác chưa ai biết, mà ông Cohen và những người khác có thể sẽ khai với công tố Mueller. Nếu TT Trump đã phạm những tội chẳng hạn như trốn thuế, chuyển tiền lậu, ... thì công tố Mueller sẽ không tha.

Việc ‘thông đồng’ với Nga coi như nước chẩy qua cầu rồi, không ai nhắc đến nữa. Việc cản trở công lý có thể có căn bản vững chắc hơn nên công tố Mueller vẫn tiếp tục truy lùng, nhưng chưa đi đến đâu.

Vấn đề lớn là những vụ như trốn thuế, chuyển tiền bất chính,... có nhiều triển vọng doanh gia Trump hay tổ chức Trump Organization đã vi phạm. Trốn thuế là chuyện muốn bắt là bắt được rất dễ dàng vì hầu như 90% dân Mỹ đều trốn thuế, bất kể giàu hay nghèo. Trong một tổ chức kinh doanh với hơn 500 công ty lớn nhỏ, giao dịch bạc tỷ trong mấy chục năm, có nhiều triển vọng là đã có những sơ hở, hay cũng có thể có những cố tình ‘nấu nướng sổ sách’. Đây có lẽ là lý do chính tại sao cuộc điều tra của công tố Mueller đã kéo dài quá lâu: ông này đang tra cứu sổ sách, giấy tờ giao dịch của mấy trăm công ty này từ mấy chục năm qua để đi tìm sâu bọ, sau khi thất bại không tìm được manh mối gì về ‘thông đồng’ với Nga hay cản trở công lý.

Nếu TT Trump trước đây có phạm tội trốn thuế, hay chuyển tiền bất hợp pháp, thì ông Cohen là người biết rõ hơn ai hết. Có lẽ đây mới là mối lo chính của TT Trump. Nhưng vấn đề là ông Cohen có đáng tin cậy không?

Vấn đề lớn hơn là cho dù công tố Mueller có khám phá ra được vụ phạm tội nào đó thì hậu quả sẽ ra sao?

Trên căn bản pháp lý, bộ Tư Pháp từ thời Nixon qua đến thời Clinton đã nhiều lần xác định tổng thống không thể bị bị truy tố ra tòa về bất cứ tội dân sự hay hình sự nào khi còn đương nhiệm. Trong lịch sử Mỹ, cũng chưa có một tổng thống nào bị truy tố như vậy. Nếu công tố Mueller tìm ra được chuyện phạm pháp nào đó và quyết định truy tố TT Trump, vấn đề chắc chắn là sẽ lên tới Tối Cao Pháp Viện, có thể kéo dài tới mùa bầu cử tổng thống năm 2020 không chừng và không ai biết kết quả ra sao. Và đây lại là một lý do quan trọng khiến phe DC đang tìm mọi cách cản việc phê chuẩn thẩm phán Kavanaugh vào TCPV, vì ông này chủ trương rõ rệt không thể truy tố tổng thống khi còn đương nhiệm.

Đảng DC có thể dựa trên những tội này để đàn hặc TT Trump không? Đàn hặc là một biện pháp chính trị, không phải là pháp lý. Do đó, chuyện TT Trump có tội gì hay không có tội gì chẳng bao giờ là lý do thật sự để đàn hặc hay không đàn hặc.

Quyết định đàn hặc hay không hoàn toàn là một tính toán chính trị. Đàn hặc trên nguyên tắc rất dễ dàng, chỉ cần đa số 218 phiếu tại Hạ Viện là đủ. DC hiện có 193 ghế, CH có 236 ghế và 6 ghế bỏ trống. Ở đây, ta chỉ nói chuyện đàn hặc, chưa nói chuyện truất phế là việc đòi hỏi 67 phiếu tại Thượng Viện trong khi DC hiện chỉ có 48 phiếu, cần 19 phiếu nữa, là chuyện không thể có.

Nếu DC thất bại không chiếm được đa số tại Hạ Viện trong kỳ bầu cuối năm nay, thì sẽ chẳng bao giờ có chuyện đàn hặc, trừ phi TT Trump bị bắt quả tang có bằng chứng quá lộ liễu là đã thông đồng với Nga hay cản trở công lý. Nếu DC thắng, chiếm đa số tại Hạ Viện, có nhiều triển vọng họ sẽ đàn hặc TT Trump tuy vẫn phải cân nhắc hậu quả. Năm xưa, CH chú tâm đàn hặc TT Clinton bằng mọi giá, đưa đến phản ứng ngược, TT Clinton được hai phần ba dân Mỹ ủng hộ. Bây giờ cũng không khác. Một vài dân biểu DC cực đoan hô hào đàn hặc TT Trump trong khi cấp lãnh đạo đảng DC như bà Pelosi thì xác nhận không có ý định đó, chỉ vì họ sợ tạo phản ứng ngược, khiến cử tri của ông Trump đổ xô đi bỏ phiếu cho ứng cử viên CH vào quốc hội, thì sẽ là đại họa cho đảng DC.

Một câu hỏi lớn trong vụ Cohen: chuyện ân xá. Tổng thống có quyền ân xá bất cứ ai về bất cứ tội gì, không cần lý do gì hết. Cả nước đã bàn đến chuyện TT Trump sẽ dùng quyền ân xá với những người đang bị công tố Mueller lùng bắt. Trong khi đó thì luật sư của ông Cohen, Lanny Davis, cũng là luật sư trước đây đã biện hộ cho TT Clinton trong vụ đàn hặc, đã huênh hoang tuyên bố ông Cohen sẽ hợp tác với công tố Mueller, không chấp nhận uy tín bị hoen ố qua một ân xá của tổng thống. Trong thời gian qua, ông Cohen đã hiện rõ nguyên hình là một tay luật sư ma giáo hạng nhất, bây giờ lại lớn lối vỗ ngực không thèm nhận ân xá của TT Trump vì là người “yêu nước, có tinh thần trách nhiệm”.

Sự thật là quyền ân xá của tổng thống có giới hạn, chẳng hạn như ông chỉ ân xá được những tội ở cấp liên bang thôi, không ân xá những tội tiểu bang được. Ông Cohen có thể đã bị công tố Mueller đe dọa chuyển hồ sơ cho tiểu bang New York để truy tố nhiều tội lớn ở cấp tiểu bang như trốn thuế tiểu bang, lừa đảo ngân hàng tiểu bang, chuyển tiền lậu vi phạm luật tiểu bang,... Sẽ truy tố ông này trước tòa án tiểu bang New York. Ông Cohen có thể sẽ lãnh án mấy trăm năm tù mà TT Trump không ân xá được cho dù muốn ân xá.  Phạm tội tiểu bang, chỉ có thống đốc tiểu bang ân xá được, mà thống đốc New York là ông DC Andrew Cuomo, chống Trump kịch liệt. Do đó, đường binh đỡ hại nhất cho ông Cohen là phản lại ông Trump, điều đình lãnh án năm ba năm tù và hợp tác khai tội thật hay phịa tội giả của ông Trump. Chẳng có chuyện bảo vệ uy tín cá nhân không nhận ân xá của tổng thống. Bốc phét, không hơn không kém. Cụ tỵ nạn nào tin ông Cohen “yêu nước” xin giơ tay cho thiên hạ biết.

Tổng kết toàn bộ câu chuyện hai vụ án trên như thế nào? Kinh khủng tới mức nào? Lại tận thế?

Tối Thứ Ba qua, ngay sau khi tin hai vụ án nổ ra sau khi thị trường chứng khoán đã đóng cửa, TTDC la hoảng ngày mai Thứ Tư, thị trường sẽ xụp đổ mạnh, rớt giá nặng. Qua ngày sau, Dow Jones rớt vài chục điểm, NASDAQ tăng vài chục điểm. Nghĩa là theo giới kinh tế tài chánh, hai vụ lùm xùm này vẫn chẳng có ảnh hưởng gì đến việc ông Trump vẫn ngồi trong Tòa Bạch Ốc. Ít nhất cho đến khi có biến cố tận thế mới nữa.

Nếu cuộc điều tra của công tố Mueller được giới hạn trong đúng mục tiêu điều tra thông đồng với Nga hay cản trở công lý, thì phúc trình của công tố Mueller sẽ là tờ giấy trắng. Nếu cuộc điều tra lân la qua quá trình kinh doanh hơn nửa thế kỷ của TT Trump thì không ai biết sẽ có gì trong đó. Trong trường hợp này, không ai tin TT Trump sẽ khoanh tay ngồi đợi phúc trình. Sẽ có ‘đại chiến’.

v v v

Thông báo: theo lời yêu cầu của một số độc giả, bài “My Vantage Point: American Politics” đã được dịch ra tiếng Việt và đăng trong trang đó, ngay dưới phần tiếng Anh.