Mùa tranh cử TT năm nay có nhiều chuyện lạ. Những chuyện lạ mà lại có thể có những hậu quả thật lớn, thay đổi lãnh đạo chính trị Mỹ.
Tuần này, ta nhìn qua chuyện quái lạ khác của nước Mỹ quái dị này.
Chuyện lạ đáng nói đầu tiên là cả hai ứng cử viên chính của hai đảng cho đến nay là hai người mà đa số dân cả nước đều không ưa, và họ đi bầu để lựa người mà họ thấy ít hại hơn, ít tội hơn, ít... 'thấy ghét' hơn, như bài nhận định tuần rồi đã bàn qua. Mà kinh hoàng hơn nữa, cả hai cũng đều xấp xỉ tám bó trong cái thời đại của AI, hay siêu khoa học của 'Trí Thông Minh Nhân Tạo'. Theo kẻ này hiểu, thì với các cụ tám bó -trong đó xin thành thật khai báo, có kẻ này-, dùng điện thoại cầm tay di động, biết bấm số và biết gửi tin nhắn, đã là một thành tích thật đáng kể, con cháu đã phục lăn ra rồi, chưa kể với cụ Biden, lên cầu thang Air Force One mà không vấp té cũng đã là một thành tích đáng ghi vào sử xanh Mỹ rồi.
Chuyện dân bầu theo tình cảm thích ghét, bỏ qua nhận định về các chính sách, đã xẩy ra năm 2016, khi dân Mỹ không bỏ phiếu cho bà Hillary vì ghét/sợ cái tham vọng quá lớn và tính mánh mung nham hiểm của bà Mai Siêu Phong này chứ không phải vì không chấp nhận các chính sách của đảng DC mà bà chủ trương. Họ thà bầu cho một người chưa từng có kinh nghiệm chính trị là ông Trump, chẳng ai biết gì về người đó, còn hơn là bầu cho bà Hillary là người ít ai sánh kịp về kinh nghiệm và khả năng chính trị. Chuyện bầu theo thích/ghét cũng xẩy ra năm 2020 khi dân Mỹ không bầu cho ông đương kim TT 'đáng ghét' Trump, ồn ào, gây gỗ lung tung, nhiều tai tiếng, gây tranh cãi loạn xạ trong gia đình, vợ chồng cãi nhau, bố mẹ, con cái cãi nhau, bạn bè nối khố cãi nhau, đồng chí phản nhau,..., để bầu cho một cụ tuy có vẻ già nua lờ mờ, nhưng ít ra cũng không ồn ào, không gây tranh cãi lung tung, được tuyên truyền là người rất ôn hòa, sẵn sàng hợp tác với đối lập CH. Nước Mỹ cần sóng yên biển lặng, rủ nhau đi bầu cho cho ông đạo gật Biden. Cả nước lầm to.
Chuyện lạ đáng nói khác là triển vọng một cựu TT đã thất cử (tạm bỏ qua chuyện gian lận bầu cử của Biden) mà lại có thể tái đắc cử trở lại. Đây là chuyện chưa từng xẩy ra trong lịch sử chính trị Mỹ. Trước đây, phó TT Nixon thất cử rồi ra tranh cử lại 4 năm sau và đắc cử, nhưng Nixon chỉ là phó TT, không phải như Trump đã là TT. Dĩ nhiên, chuyện này chưa ngã ngũ, ta chờ xem.
Chuyện lạ lớn nhất chính là đảng đang nắm quyền lại đụng phải những rắc rối, khó khăn chưa từng thấy trong lịch sử chính trị Mỹ. TT Carter năm 1980 ra tranh cử lại, gặp khó khăn vì kinh tế vấp phải đại khủng hoảng, và việc ông tái đắc cử bị đe dọa mạnh, để rồi cuối cùng ông thất cử, thua thống đốc Reagan. Nhưng đó là hậu quả của tình trạng kinh tế quá tệ trong khi cá nhân ông Carter vẫn được nể trọng vì tính hiền hòa, nhân hậu của ông. Bây giờ, kinh tế cũng đang bị khủng hoảng nặng khi vật giá leo thang quá nhanh mà cụ Biden, đã sẵn cái tật đi chậm, lò dò khệng khạng từng bước như người máy transformer ma-dzê in Hồng Kông, không thể nào chạy theo kịp cho dù mang giầy nhẩy cao của Michael Jordan. Nhưng thêm vào đó, là tình trạng cá nhân của cả đương kim TT cũng như đương kim phó TT. Cả hai đều mang cả tấn hành trang cá nhân, cộng thêm khả năng hằng ngày biểu diễn sự bất tài của mình cho cả nước thưởng lãm. Ta nhìn kỹ lại xem sao.
1. Cụ Joe Biden
Theo tất cả các thăm dò mới nhất, trong lịch sử chính trị Mỹ, chưa có một đương kim TT nào ra tái tranh cử lại có hậu thuẫn thấp như Biden, kể cả những ông bị thất cử như Jimmy Carter, Gerald Ford và Donald Trump. Cái nguy hiểm là hậu thuẫn thấp chẳng những vì những thất bại lớn trong tất cả các chính sách, từ kinh tế đến di dân, từ quốc phòng đến ngoại giao,... mà cũng thấp vì những rắc rối cá nhân, đặc biệt là tuổi già, lẩm cẩm và quan trọng hơn nữa, những nghi vấn ngày càng lớn trong vấn đề tham nhũng, lem nhem tiền bạc cùng với ông quý tử Hunter Biden và cả ông em Jim Biden. Những chuyện này, cả nước, kể cả diễn đàn này đã bàn quá nhiều, không cần phải đi vào chi tiết lại, chỉ xin tóm lược rất ngắn gọn.
- Những đại họa lớn nhất lịch sử Mỹ
- Lạm phát cao nhất từ hơn 40 năm qua. Cụ Biden dùng những thống kê quảng bá số người thất nghiệp giảm, lạm phát giảm, GDP tăng,... nhưng vấn đề là ít ai tin vào những thống kê mà họ chẳng nhìn thấy gì cụ thể mà cũng chẳng hiểu gì. GDP là gì? Tăng 2% hay 200% nghĩa là gì? Có hậu quả gì trên cuộc sống của họ, của gia đình họ? Điều họ thấy trước mắt là giá cả khi đi chợ mua trứng gà, mua thịt, mua rau, khi đổ xăng, khi trả tiền điện.
- Nạn dân vô gia cư nghiện ngập, say ma túy, ngủ lăn lóc ngay giữa trung tâm các thành phố lớn nhất đã mang lại thế giới hình ảnh một nước tệ hại hơn xa mấy xứ gọi là 'mọi rợ' trong rừng rậm Phi Châu. Mấy ông 'mọi rợ' Phi Châu ít ra cũng có cuộc sống lành mạnh, gương mẫu cho con cháu hơn xa mấy anh ta thấy trong hình dưới đây.
- Bộ Ngoại Giao ra lệnh tất cả nhân viên tòa đại sứ hấp tấp tháo chạy bằng trực thăng không khác gì cảnh ô nhục ngày 30/4 ở Sài Gòn, tại cả nửa tá quốc gia: Afghanistan, Ukraine, Sudan, Belarus, Niger, Liban. Cái hèn hạ là ngoài Afghanistan ra, chẳng có tòa đại sứ nào bị đe dọa gì, các tòa đại sứ các nước đồng minh Tây Âu, chẳng tháo chạy, cho đến nay vẫn chẳng bị gì.
- Dưới Biden, thế giới trực diện hai cuộc chiến tranh mới, tại Ukraine và Do Thái, trong khi phập phồng lo ngại hai cuộc chiến khác tại Đài Loan và Nam Hàn. Khi đại cường lớn nhất có thể kiểm soát an toàn và hòa bình cho cả thế giới mà lại tỏ ra yếu hèn, thì đám lau nhau đầy tham vọng tất nhiên lộng hành.
- Hành trang cá nhân
Trước hết, phải nói ngay, con người cụ Biden thật là hy hữu. Hy hữu vì trong lịch sử chính trị Mỹ, chưa có TT nào khiến thiên hạ nín thở vì những lẩm cẩm, nói nhầm, nói sai, cà lăm, vấp té, té xe đạp, đụng đầu vào cửa máy bay,... như Biden. Chỉ vì Biden là người già nhất ngồi trong Tòa Bạch Ốc từ ngày Hiệp Chủng Quốc ra đời. Dân Mỹ bầu cho Biden để đi tìm sự ổn định, tránh gây gỗ, hy vọng sẽ bớt tình trạng phân hoá chính trị, nhưng bất ngờ lại nhận được một cụ ổn định gần như một xác chết, lờ mờ, lẩm cẩm, đang đứng trước ngưỡng cửa alzheimer!
- Báo cáo của công tố Hur
2. Bà Kamala Harris
- Lý do được chọn làm phó
Bà Kamala Harris KHÔNG phải là lựa chọn hàng đầu của cụ Biden, trái lại, không ai không biết giữa bà Kamala và bà Jill Biden, tuyệt đối không có chuyện cơm lành canh ngọt. Bà Jill Biden không thể nào chấp nhận rồi tha thứ bà Kamala vì cái tội công khai trên TV, trong cuộc tranh luận đầu tiên, đã là người tấn công ông chồng của bà tàn bạo nhất, công khai tố cụ Biden là kỳ thị da đen, khiến cụ mất hậu thuẫn mạnh của dân da đen, là khối cử tri quan trọng nhất của tất cả các ứng cử viên DC.
Ưu tiên hàng đầu của cụ Biden trong vai trò phó là bà thống đốc Michigan Gretchen Whitmer, và cụ công khai nói thẳng điều này ra. Thế nhưng lựa chọn của cụ bị phủ quyết (ai có quyền phủ quyết Biden là câu hỏi ai cũng biết câu trả lời nhưng không ai dám nói ra) vì lý do trước đó, vụ cảnh sát làm chết 'thánh' George Floyd đã khiến cả ngàn dân da đen chụp cơ hội, xuống được đốt nhà, phá xe, cướp cửa tiệm, khiến toàn thể khối lãnh đạo DC tá hỏa, phải nhất loạt quỳ gối xin lỗi 'thánh' Floyd. Do đó, Biden và đảng DC bây giờ bắt buộc phải chọn một anh hay chị da đen đứng cùng liên danh, trong khi bà Whitmer da trắng hơn bột.
Vì sự ép buộc này, cụ Biden nhìn qua bà da đen Susan Rice, vừa là bạn tâm phúc vừa là người nhiều kinh nghiệm chính trị cấp cao nhất, đã từng làm đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc, và cố vấn An Ninh Quốc Gia cho Obama, nhưng bà bị tai tiếng qua vụ đại sứ Mỹ và một số nhân viên CIA bị khủng bố tấn công, giết chết tại Benghazi, xứ Libya. Cụ Biden ngó qua bà da đen khác là Karen Bass (sau đó, bà này đắc cử và hiện là thị trưởng Los Angeles), nhưng bà này không ổn vì đã từng công khai ca tụng Fidel Castro. Bí đường, nhưng được Obama 'hướng dẫn', hay chính xác hơn, áp lực, bắt chọn bà Kamala Harris, cho dù bà này đã đánh cụ nặng nhất. Chuyện đánh đấm trong khi vận động tranh cử là chuyện nhỏ, chuyện lấy phiếu của phụ nữ và dân da đen mới đáng kể.
Từ đó, bất chấp phản đối của bà Jill Biden, cụ Biden đành phải nuốt cục giận, chọn bà Kamala.
- Vai trò phó
Bà Kamala được Obama và cánh thiên tả trong đảng DC ủng hộ mặc dù bà chẳng có một ly kinh nghiệm chính trị quốc gia hay kinh nghiệm ngoại giao. Nhưng không sao. Những chuyện đó là chuyện nhỏ, bà Kamala làm phó trong 4 hay 8 năm, có dư thừa thời giờ học bài. Mà nói cho ngay, bà có làm TT cũng đâu có quyền thực thụ gì đâu mà thắc mắc chuyện khả năng và kinh nghiệm của bà. Quan trọng là những điểm lợi lớn của bà: có quan điểm cấp tiến vững chắc, thiên tả hơn xa cụ Biden nên sẽ được cánh tả trong đảng chấp nhận, sẽ răm rắp ôm gia tài của Obama để lại, bà cũng là người đã từng có dịp nổi đình nổi đám trong vụ điều trần phê chuẩn thẩm phán Brett Kavanaugh vào Tối Cao Pháp Viện, được trực tiếp truyền hình cho cả nước thấy tài của bà Kamala. Trong cuộc chất vấn ông Kavanaugh, bà đã biểu diễn tài ít người sánh kịp, nhưng đó là tài công tố, truy tố và hạch hỏi một nghi phạm, không phải tài lãnh đạo chính trị. Thây kệ, phe ta, với sự đồng lõa của truyền thông loa phường, xúm lại tung hô bà Kamala lên chín từng mây. Đã vậy, bà Kamala lại cũng có vẻ 'ăn ảnh', có 'ngoại hình rất tốt mã', lại còn lai Ấn Độ, có thể thu hút phiếu của cả triệu dân gốc Ấn, có khi còn có cả phiếu của dân gốc Á Châu nói chung luôn. Khi đó, dân Mỹ chưa ai được thưởng thực cái cười độc nhất vô nhị của bà Kamala.
Ngoài ra, còn một yếu tố quan trọng không kém: việc chọn bà Kamala sẽ bắt buộc bà này nếu muốn được cái ghế phó TT, phải rút lại những tố cáo Biden kỳ thị da đen của bà, bằng cách này hay cách khác, gỡ tội cho vai chính Biden lấy lại phiếu dân da đen. Và bà Kamala đã gần như quỳ gối xin lỗi cụ Biden, rút lại lời tố cáo, xác nhận cụ Biden trong thời gian mấy chục năm qua, đã thay đổi hoàn toàn, bây giờ không còn kỳ thị mà trái lại đã đặt dân da đen lên bàn thờ, cúng vái mỗi ngày. Cụ Biden miễn cưỡng phải chấp nhận thôi.
Chấp nhận ngồi chung, nhưng sau khi đắc cử, cụ Biden đã không coi bà Kamala ra gì hết. Thông thường, các TT thường dùng cơm trưa với phó TT, có khi mỗi tuần ít nhất một lần, để siết chặt quan hệ làm việc chung, cũng như trao đổi ý kiến, nhưng cụ Biden hoàn toàn xa lánh bà Kamala, không bao giờ dùng cơm chung, bà Kamala không bao giờ viếng thăm tư dinh của gia đình Biden, trên lầu Tòa Bạch Ốc, chưa bao giờ được chính thức mời ăn bởi TT và đệ nhất phu nhân vì bà đệ nhất phu nhân Jill Biden rất căm ghét bà Kamala.
Cụ Biden công khai phớt lờ bà, hay trao cho bà những trách nhiệm nếu không phải là vô thưởng vô phạt như 'đặc trách chương trình thám hiểm không gian NASA' khi chương trình này vì thiếu ngân sách nên đang nằm trong kho (thật oai: đặc trách một chương trình đang nằm trong kho!), thì cũng cho bà lãnh cái gai trong mắt mà không có cách gì gỡ ra nổi là đặc trách vấn đề di dân lậu. Ai cũng biết vấn đề di dân là cái bệnh không thuốc chữa, tiến thoái lưỡng nan. Đảng DC cần di dân, muốn họ vào càng đông càng tốt vừa vì lý do chính trị để kiếm phiếu thay thế phiếu dân da trắng ngày càng bỏ qua bên CH, vừa vì lý do kinh tế để kiếm tay làm khi dân Mỹ ham vui, không chịu đẻ. Thế nhưng thứ nhất, dân Mỹ không muốn họ vào quá nhiều, vô trách nhiệm, không ai lo; thứ nhì cho họ vào ào ạt thì Nhà Nước lại không có phương tiện lo, thiếu nhà cửa, thiếu công ăn việc làm, thiếu trường học, thiếu bác sĩ, y tá, nhà thương, thiếu cảnh sát giữ an ninh trật tự, thiếu tiền trợ cấp,... Biden bí lối, nói mặt đằng, làm một nẻo, hô hoán không hoan nghênh di dân, nhưng lại kiện Texas đóng cửa biên giới quá chặt. Trong cái thế bí tận cùng đó, cụ Biden bán cái cho bà Kamala, hay đúng hơn, tặng cho bà viện thuốc độc không bọc đường to tổ bố.
Bà Kamala có thể thiếu kinh nghiệm chính trị, từ đó khả năng chính trị yếu kém, nhưng không ai có thể nói bà N.G.U. Bà tuyên bố ngay trách nhiệm của bà là nói chuyện với các nước có dân muốn bỏ chạy vào Mỹ để tìm cách giúp họ lo cho dân, chứ không phải lo giải quyết khủng hoảng biên giới, là trách nhiệm của bộ trưởng An Ninh Lãnh Thổ do Biden bổ nhiệm. Làm sáng tỏ xong, bà bay đi thăm một vòng ba nước Guatemala, El Salvador và Mexico, thảo luận qua loa với TT 3 nước này, rồi bay về. Xong, hết trách nhiệm. Không cần làm gì khác. Mà có muốn làm gì khác, cũng chẳng biết phải làm gì.
- Kinh nghiệm và khả năng
Nhưng chuyện này, ít ai để ý, vì chẳng ai nghĩ bà Kamala sẽ đạt được thành tích lớn nào trong trách nhiệm cực rắc rối này. Mọi người chỉ nghĩ đó là cơ hội cho bà Kamala học hỏi thêm kinh nghiệm thôi, cũng như được tiếng là cũng ... đang làm một cái gì quan trọng.
Trong lịch sử chính trị Mỹ, có những TT ít kinh nghiệm nên cần một ông phó nhiều kinh nghiệm đứng cạnh làm thầy dùi như TT Kennedy với phó TT Johnson, hay Bush con với ông phó Dick Cheney, hay ngay cả Obama với Biden. Ngược lại, cũng không thiếu TT già, cần có người trẻ nối nghiệp nhưng chưa đủ kinh nghiệm nên cho làm phó để học hỏi, tìm kinh nghiệm như TT Eisenhower với phó TT Nixon, hay Bush cha với phó TT Dan Quayle, và dĩ nhiên Biden với bà Kamala.
Trong các phó TT trẻ cần học hỏi thêm, có Nixon đã đại thành công, trở thành TT rất giỏi tuy bị ghét thậm tệ. Dan Quayle trở thành anh hề bị truyền thông loa phường chọc quê quanh năm ngày tháng một cách rất oan uổng. Nhưng vô địch bất tài vẫn là bà Kamala, với nhiều đặc điểm, có một không hai:
- là người mà cả thế giới đều thấy rõ là ngớ ngẩn, chẳng biết gì về chuyện thế giới, cũng như chẳng có một ly khả năng quản lý -management- bất cứ chuyện gì. Ban phụ tá của bà thay đổi nhanh hơn chóng chóng, trong một năm, thay đổi 13 phụ tá cao cấp nhất, trong đó có chánh văn phòng, phụ tá chánh văn phòng, phát ngôn viên, giám đốc liên lạc,...
- là người trong 3 năm, chưa đạt được bất cứ thành quả cụ thể nào trong bất cứ vấn đề gì;
- là phó TT với tỷ lệ hậu thuẫn thấp nhất trong tất cả 45 phó TT Mỹ;
- là phó TT đã khiến cả nước suốt ngày cầu khẩn cho cụ Biden được khỏe mạnh, không chết bất đắc kỳ tử hay bị alzheimer bất tử, để phó TT khỏi có dịp lên thay thế;
- là phó TT duy nhất trong lịch sử Mỹ mà không có một người nào nghĩ xứng đáng lên làm TT thay thế đương kim TT.
- Hành trang cá nhân
Nói về cá nhân, con người bà Kamala có nhiều đặc điểm khá hy hữu:
- Là người đàn bà có cái cười hô hố rợn tóc gáy (lúc sau này, bà đã được cho đi 'học cười' lại, đỡ hơn nhiều, tuy thỉnh thoảng quên tự kiểm soát, lại cười như nắc nẻ lại);
"So I think it's very important, as you have heard from so many incredible leaders for us at every moment in time and certainly this one, to see the moment in time in which we exist and are present, and to be able to contextualize it, to understand where we exist in the history and in the moment as it relates not only to the past but the future".
Hiểu được chết liền !!! Đố con vẹt nào dịch ra tiếng Việt hay tiếng nôm được đấy!
3. Tình trạng tranh cử
Trên đây là liên danh của đảng DC đang tranh cử để có dịp tiếp tục ngồi thêm bốn năm nữa. Một liên danh đã chứng minh cho dân thấy rõ khả năng và tài cán qua bốn năm, đang đấm ngực khoe những thành tích vĩ đại nhất trong hơn 300 năm lịch sử Mỹ. Chống lại một ông đối lập đã từng là 'TT tệ hại nhất lịch sử, vua nói láo, vua kỳ thị, vua dâm dục chuyên hãm hiếp phụ nữ, xúi dân uống thuốc rửa cầu tiêu để ngừa COVID, đang bị truy tố trên dưới một trăm tội từ dân sự tới hình sự, con rối của Putin, tay sai của Tập Xì Dầu,...'. Theo lẽ thường, tỷ lệ hậu thuẫn đáng lẽ ra phải là cỡ Biden 95% - Trump 5%.
Thế đấy, nhưng thực tế là tất cả các thăm dò dư luận đều cho thấy nếu cuộc bầu cử được tổ chức bây giờ, cái ông đối lập tệ hại đó sẽ tàn sát đương kim tông tông dễ dàng.
Có cái gì không ổn?
Vâng, cái không ổn là dân Mỹ nói chung không mù, không đui. Họ nhìn thấy rất rõ giá một hộp trứng, giá một ga-lông xăng, lãi suất nợ mua nhà. Họ hồi hộp sống trong cảnh trộm cướp lộng hành, di dân lậu tràn vào như chỗ không người. Họ cũng biết cả trăm tỷ tiền thuế của họ đang bị đốt tại Ukraine trong khi ngay chính nước Mỹ bị tràn ngập bởi nạn dân vô gia cư. Họ đứng tim mỗi lần thấy ông tổng thống té lên ngã xuống, cà lăm, nói lộn, trong khi ông tổng trưởng quốc phòng lén lút nằm bệnh viện cả tháng trời. Họ nín thở nhìn các tay độc tài hiếu chiến như Tập Xì Dầu, cậu Ủn đang mài dao dũa kiếm. Và họ không mang kính lão ma-dzê in Dược-Ma-Ní cũng nhìn thấy tư pháp Biden chẳng có vẻ gì là... 'trọng pháp bảo hiến'. Và nhất là họ thấy rất rõ tình trạng đầu óc của Biden, và của cả bà Kamala. Nhưng bây giờ đã quá trễ, không còn kịp để đổi ngựa được. Thời hạn ghi danh đã qua từ lâu rồi.
